ΑΚΡΟΚΕΡΑΜΟ : ΕΡΓΟ ΓΛΥΠΤΙΚΗΣ Η ΟΧΙ ;

  Αναφερόμαστε στο αντικείμενο "ακροκέραμο" στον τίτλο, όχι για να μειώσουμε τη σημασία ή την ομορφιά των άλλων πηλοτεχνημάτων, αλλά γιατί το ακροκέραμο ήταν το ξεχωριστό στοιχείο που χαρακτηρίζει την ελληνική νεοκλασσική αρχιτεκτονική από τις λοιπές ευρωπαικές.
  Η ερώτηση μας έχει απασχολησει πολύ και θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μιαν απάντηση τόσο τεκμηριωμένη μπορεί να γίνει, όσο και λογική.
  Κατ' αρχάς, εάν εξετάσουμε τα πηλοτεχνήματα, θα διαπιστώσουμε πως υπάρχουν πάρα πολλά μοντέλα, τα οποία μπορούν να καταταχθούν σε ομάδες ή οικογένειες. Θα συναντήσουμε μεγάλο αριθμό ιδίων ή παρομοίων κομματιών, όπως επίσεις, θα διαπιστώσουμε το μεγάλο αριθμό τους. Δε λησμονούμε, πως όλα αυτά υπήρξαν για πολλές δεκαετίες, διακοσμητικά αρχιτεκτονικά μέλη, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον.
  Στο νου μας παρ' όλα αυτά, το "έργο τέχνης" είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη μοναδικότητα που το χαρακτηρίζει. Ένας πίνακας ζωγραφικής, ένα γλυπτό ή ένα αγγείο είναι μοναδικά - το καθένα - έργα τέχνης και ώς τέτοια αποτιμώνται. Συχνά όμως, έχουμε ακούσει ειδικούς να αναφέρονται στα αρχαία νομίσματα, ως έργα τέχνης, αν και κόπηκαν κατά εκατοντάδες από τις ίδιες μήτρες.
  Θα συμφωνήσουμε με αυτον τον προσδιορισμό, όχι μόνο γιατί τα αρχαία ελληνικά νομίσματα είναι όντως μικρογραφίες γλυπτικής, αλλά και για την ίδια τη φύση της εργασίας η οποία συντελέσθηκε κατά τρόπον, ώστε να μπορούμε ακόμη να τα θαυμάζουμε σήμερα.
 'Οπως και το αρχαίο νόμισμα, έτσι και το νεοκλασσικό πηλοτέχημα, κατασκευάστηκε από καλούπια μιας και επρόκειτο να αναπαραχθεί το ίδιο σε πολλαπλά αντίγραφα. Στη νομισματική ορολογία, το καλούπι λέγεται μήτρα.
  Εφ' όσον μιλάμε για αντίγραφα, προφανώς υπαρχει και ένα πρωτότυπο. Είναι αυτό το οποίο κατασκευάστηκε από έναν γλύπτη, έναν καλλιτέχνη. Ο γλύπτης αυτός, υλοποίησε μιαν ιδέα ή αντέγραψε κάτι το προυπάρχον, πράγμα πολύ συνηθισμένο την εποχή εκείνη. Δημιουργεί μιαν αρχική φόρμα, ένα μοντέλο με κάθε λεπτομέρεια. Ό,τι σκαλίζει, θα αποτυπωθεί μετέπειτα στον πηλό. Για αυτό το λόγο και μόνο, το πρωτότυπο είναι εκπληκτικό από άποψη ποιότητας. Εάν αυτό το έργο, αντανακλά τις προσδοκίες του πελάτη, θα γίνουν τα καλούπια από το πρωτότυπο και θα αναπαραχθούν τα πήλινα αντίγραφα, πολλά από τα οποία σώζονται έως τις μέρες μας.
  Αλλά ποιός ο λόγος για τόση λεπτομέρεια; Τέτοια ποιότητα; Λογικά, σε αυτό το ύψος όπου στέκουν καμαρωτοί οι πήλινοι Ερμήδες, οι θεότητες, οι Μούσες και τόσα άλλα νεοκλασσικά πηλοτεχνήματα, δεν θα μπορούσαν να είναι ορατές οι λεπτομέρειες τους στο φιλότεχνο διαβάτη! 
  Εν τούτοις, έχουμε αποδείξεις οτι όχι μόνον τα διάφορα πηλοτεχνήματα έχουν λεπτομέρεια και "έκφραση", αλλά και... προσωπικότητα! Ειδικά τα προσωπεία, μοιάζουν να έχουν το καθένα τη δική του έκφραση σαν δείγμα ξεχωριστής προσωπικότητας. 
  Θα ήταν πιο απλό, να σκαλιστεί μια υποτυπώδης ανθρώπινη μορφή, έτσι ώστε να υποδηλώνεται η μορφή του πηλοτεχνήματος, ή στυλιζαρισμένα, χοντροκομμένα άνθη ή καυλοί για τα φυτόμορφα. Φυσικά, υπάρχουν και τέτοια! 'Ενα έργο τέχνης, κανείς δεν είπε ότι είναι πάντα όμορφο...  

Το ίδιο σχέδιο, αλλά σε διαφορετική εκτέλεση. Είναι εμφανής η διαφορά στην ποιότητα των καλουπιών.

Δε νομίζω να υπάρχουν χειρότερα καλούπια από αυτά, τουλάχιστον όσον αφορά το πρόσωπο. Στη στέγη, όμως, κάνουν καλά τη δουλειά τους!

Η πλαστικότητα των εκατέρωθεν του κεντρικού, είναι αδιαμφισβήτητη. Το μεσαίο, δεν είναι λειωμένο από το χρόνο... Απλώς με βάση άλλα καλύτερα καλούπια, ξέρουμε τι απεικονίζει!

Τα γωνιαία ακροκέραμα ήταν πάντα πιο επιμελημένα και είχαν καλύτερη εκτέλεση από τα αντίστοιχα μετωπικά, όπως μαρτυρεί ο κόκκινος Ερμής. Ο δε δεξιός απλώς εκτελέσθηκε...

Η επιτομή του ελληνικού νεοκλασσικού γωνιαίου ακροκεράμου. Η ομορφιά του σχεδίου, η άριστη εκτέλεση του πρωτοτύπου, η ακρίβεια στην παραγωγή του αντιγράφου και η πιστή απόδοση της λεπτομέρειας δικαιολογούν το συγκεκριμένο πηλοτέχνημα ως έργο τέχνης της ελληνικής νεοκλασσικής παράδοσης.

Δύο απόψεις του ανωτέρω γωνιαίου ακροκεράμου. Η ποιότητά του είναι μοναδική.