ΤΟ ΑΚΡΟΚΕΡΑΜΟ ΩΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ

   Ο τίτλος ίσως φαίνεται "πεζός", αλλά η αισθητική αξία των ακροκεράμων ως γλυπτική δημιουργία κατά την περίοδο της ακμής τους, ήταν σίγουρα διαφορετική από αυτήν που έχουμε σήμερα, ύστερα από τόσες δεκαετίες. Όμως, αυτός ήταν ο κύριος λόγος για τον οποίον πλάστηκαν.
   Το ακροκέραμο, όπως και τα υπόλοιπα κεραμοπλαστικά δημιουργήματα, επίκρανα, γεισόποδες, μπαλαούστρα, - εκτός των αγάλματων - είχαν και μια πρακτική αξία. Η χρήση τους, ως διακοσμητικών και λειτουργικών στοιχείων του κτηρίου, από το διοικητικό μέγαρο έως το μικρό λαικό σπιτάκι, ήταν έντονη και "επιβεβλημένη", ως ένα νεωτεριστικό στοιχείο το οποίο αντιλαμβανόταν και ως "μόδα".
   Για το λόγο αυτό, υπάρχει και αυτή η τεράστια ποικιλία σχεδίων. Ένα "επιτυχημένο" σχέδιο, αντιγράφονταν και από αλλους κεραμοποιούς, ώστε να προστεθεί στον κατάλογο των εμπορευμάτων τους. Νέα σχέδια, παράγονταν επίσεις, ως αποτέλεσμα της δημιουργικότητας του τεχνίτη ή του αρχιτέκτονα οι οποίοι υλοποιούσαν όποια νέα τάση ή εμπνέονταν από την αρχαία τέχνη.
   Ο χαρακτήρας όμως των διαφόρων πηλοτεχνημάτων, ήταν πάντα ο ίδιος. Αποτελούσε οργανικό στοιχείο του οικοδομήματος, την τελευταία "πινελιά" του αρχιτέκτονα. Η επιλογή των πηλοτεχνημάτων για την οικοδομή, είχε πάντα σχέση με το λειτουργικό χαρακτήρα του κτηρίου, το μεράκι και την οικονομική ευρωστία του ιδιοκτήτη, όπως επίσεις με τη δημιουργικότητα και τη φαντασία του αρχιτέκτονα. Η κλίμακα του κτηρίου έπαιζε ρόλο, αλλά όχι και καθοριστικό, από ο,τι φαίνεται.
   Εντούτοις, έχουν διασωθεί έως τις μέρες μας, πηλοτεχνήματα όχι μόνο διαφορετικής φόρμας, αλλά και διαφορετικής κλίμακας. Αυτό ήταν απαραίτητο, όσον αφορά το είδος του κτηρίου, αλλά και το σημείο τοποθέτησης του πηλοτεχνήματος. Για παράδειγμα, διαφορετικού μεγέθους ήταν το επίκρανο που τοποθετούνταν ως επίστεψη ψευδοκίονα, και του ιδίου που τοποθετούνταν εκατέρωθεν του παραθύρου. Το ίδιο συνέβαινε και με τα κολωνάκια. Μεγαλύτερου μεγέθους, υπήρχαν στα μπαλκόνια ή στο δώμα και μικρότερου κάτω απο τα παράθυρα.
   Παραθέτουμε στη συνέχεια, φωτογραφίες πηλοτεχνημάτων της ίδιας ομάδος και σχεδίου, αλλά διαφορετικής κλίμακας.

Ακροκέραμα της ομάδος Α3. Στην ίδια οικογένεια, εντοπίζονται διαφορές όσον αφορά την ποιότητα.

Τυπικά ακροκέραμα της ομάδος Β2. Ευρείας αποδοχής σχέδιο, απαντάται στην Αθήνα, τον Πειραιά κ.α. Υπήρχαν σε πάρα πολλές ποικιλίες στη μορφή, το σχήμα, την ποιότητα και τα μεγέθη.

Ακροκέραμα της ομάδος Α5. Το μοτίβο είναι το σχηματοποιημένο άνθος του λωτού. Στην περίπτωση αυτή, έχουμε διαφορετικό τόπο προελεύσεως. Το εικονιζόμενο στα αριστερά, προέρχεται από τη Χαλκίδα, ενώ το δεξί είναι από την περιοχή των Αθηνών.

Εκλεκτικιστικά ακροκέραμα από την περιοχή των Αθηνών. Υπήρχαν όμως και αλλού.

Τυπικά ακροκέραμα της ομάδος Α2. Εξαιρετικά συνήθη σε όλη την επικράτεια. Η οικογένεια, περιλαμβάνει πάρα πολλές ποικιλίες στο σχήμα, την ποιότητα και τα μεγέθη.

Χαρακτηριστικά ακροκέραμα της ομάδος Β2 από την περιοχή του Πειραιώς. Εντοπίζονται πολλές ποικιλίες στην ποιότητα και το μέγεθος.

Τυπικό ακροκέραμο της ομάδος Β2 από την περιοχή του Πειραιώς. Υπήρχαν σε πάμπολλες ποικιλίες που αφορούν την ποιότητα, το σχήμα και το μέγεθος.

Ακροκέραμα της ομάδος Α5. Εμπνεύσθηκαν από τα μαρμάρινα ακροκέραμα του Παρθενώνος. Στην οικογένεια αυτή, υπάρχουν πάρα πολλές ποικιλίες σχήματος, μεγέθους και ποιότητας. Το δεξί μπορεί να χαρακτηρισθεί και ως μικρόσχημο.

Εκλεκτικιστικά ακροκέραμα που απαντώνταν σε διάφορες περιοχές της επικρατείας. Οικογένεια με μεγάλη ποικιλία στα μεγέθη, τα σχήματα και την ποιότητα.

Ακροκέραμα της ομάδος Α6. Συνδυάζουν το "φύλλωμα" της ελληνικής παραδόσεως με το γαλλικό κρινάνθεμο στο κέντρο. Υπήρχαν ποικιλίες στο μέγεθος και στην ποιότητα. Από την περιοχή των Πατρών.

Ακροκέραμα της ομάδος Α5. Ιδιαίτερα κοινά και αγαπητά σχέδια. Υπήρχαν σε μεγάλη ποικιλία όσον αφορά τα μεγέθη, τα σχήματα και την ποιότητα.

Ακροκέραμα της ομάδος Α1. Έτυχαν ευρυτάτης αποδοχής και απαντώνταν σε όλη την επικράτεια. Υπήρχαν πάρα πολλές ποικιλίες στην ποιότητα, το σχήμα και το μέγεθος. Και εδώ έχουμε διαφορά ως προς τον τόπο προέλευσης. Το αριστερό είναι από την Αθήνα ενώ το δεξί από την περιοχή της ΒΔ Πελοπόννησου.

Κολωνάκια σε σχέδιο του E. Ziller, το καθένα απαρτιζόμενο απο δυο στοιχεία. Ένα σχέδιο από μια ευρεία ποικιλία, που χρησιμοποιήθηκε παντού. Το μεγάλο προοριζόταν για μπαλκόνια, ταράτσες κ.α., ενώ το μικρό ως διακοσμητικό στοιχείο κάτω από παράθυρα.